Vì sao thông gió trong nhà bếp lại quan trọng hơn bạn nghĩ? [Cập nhật 2025] |Kithome

Nhà bếp từ lâu đã được xem là trái tim của mỗi ngôi nhà. Đây không chỉ là nơi chuẩn bị bữa ăn, mà còn là không gian kết nối, nơi gia đình và bạn bè quây quần bên nhau sau một ngày dài. Những bữa ăn ấm cúng được nấu trong gian bếp chính là biểu tượng của sự chăm sóc và yêu thương. Tuy nhiên, đằng sau sự ấm áp ấy, ít ai nhận ra rằng nhà bếp cũng là một trong những khu vực tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là khi hệ thống thông gió trong nhà bếp không được thiết kế hợp lý.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện nay có tới ba tỷ người trên toàn cầu vẫn đang nấu ăn trong những ngôi nhà sử dụng bếp đun truyền thống hoặc bếp có lò sưởi hở mà không có hệ thống thông gió hiệu quả. Việc tiếp xúc thường xuyên với khói, hơi dầu và các chất ô nhiễm trong quá trình nấu ăn là nguyên nhân gây ra khoảng 4,3 triệu ca tử vong sớm mỗi năm do các bệnh về phổi, tim mạch và nhiều chứng bệnh mãn tính khác.

Con số này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về tầm quan trọng của chất lượng không khí trong nhà bếp, một yếu tố mà nhiều người vẫn thường bỏ qua trong sinh hoạt hàng ngày. Một căn bếp đẹp chưa chắc đã là một căn bếp an toàn.

Khi quá trình nấu nướng tạo ra khói, hơi nước, dầu mỡ và các hạt siêu mịn bay lơ lửng trong không khí, nếu không có hệ thống thông gió trong nhà bếp hợp lý để loại bỏ, chúng sẽ tích tụ trong không gian sống, thấm vào tường, trần, và đặc biệt là đi vào phổi của chính chúng ta mỗi ngày.

Thông gió nhà bếp – nền tảng cho không gian sống trong lành

Cách lắp đặt quạt thông gió A->Z chi tiết, đơn giản nhất

Thông gió trong nhà bếp không chỉ phụ thuộc vào máy hút mùi mà còn là hệ thống lưu thông không khí tổng thể. Một căn bếp lý tưởng phải có luồng gió tự nhiên đối lưu – nghĩa là khi khí nóng được hút ra ngoài, sẽ có không khí mới từ bên ngoài tràn vào để thay thế. Nếu nhà bếp kín hoàn toàn, máy hút mùi sẽ hoạt động kém hiệu quả và dễ gây hiện tượng gió ngược.

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), con người dành tới 90% thời gian trong nhà, và ô nhiễm không khí trong nhà thường cao gấp 2–5 lần so với ngoài trời. Điều này khiến việc duy trì luồng không khí lưu thông ổn định trở nên vô cùng quan trọng. Bếp nên có cửa sổ hoặc lỗ thoáng khí ở vị trí cao để khí nóng và hơi nước dễ thoát ra. Khi nấu ăn, việc mở hé cửa hoặc cửa sổ nhỏ sẽ giúp không khí trong lành lưu chuyển, hỗ trợ máy hút mùi làm việc hiệu quả hơn.

Bên cạnh khói bếp, hơi ẩm và dầu mỡ từ quá trình nấu nướng còn có thể làm tăng độ ẩm trong phòng, tạo điều kiện cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển. Đây là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh hô hấp, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi. Thông gió hợp lý không chỉ giúp giảm mùi mà còn kiểm soát độ ẩm, giữ bếp khô ráo và sạch sẽ.

Tóm tắt nội dung

Nhà bếp hiện đại – “nhà máy ô nhiễm” trong chính ngôi nhà

Nhiều người cho rằng ô nhiễm không khí trong bếp chỉ là vấn đề của các vùng nông thôn hoặc những quốc gia đang phát triển. Thực tế, ngay cả trong những căn bếp hiện đại tại Mỹ hay châu Âu, mức độ ô nhiễm không khí trong nhà cũng có thể vượt xa ngưỡng an toàn nếu hệ thống hút mùi không hiệu quả.

Một nghiên cứu từ Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley (Berkeley Lab) cho thấy có tới 60% hộ gia đình ở Mỹ sử dụng bếp gas có nồng độ các chất ô nhiễm vượt mức tiêu chuẩn cho phép ngoài trời. Quá trình đốt cháy khí gas tạo ra nitơ dioxit (NO₂), formaldehyde và carbon monoxide (CO) – ba hợp chất có thể gây kích ứng phổi, ảnh hưởng tim mạch và gây ngộ độc nếu tích tụ lâu dài. Bếp điện, dù không sinh khí đốt, vẫn tạo ra các hạt siêu mịn (PM2.5) từ dầu mỡ bốc hơi, dễ xâm nhập sâu vào phổi và đi vào máu.

Không chỉ nguồn nhiệt gây ô nhiễm, mà chính thực phẩm khi được nấu chín ở nhiệt độ cao cũng tạo ra nhiều loại khí và hợp chất bay hơi tương tự như khói từ bếp gas. Mùi chiên rán, dầu mỡ bốc hơi hay khói nướng không chỉ bám vào tường và trần mà còn tích tụ trong phổi người nấu ăn nếu không có hệ thống hút khí tốt.

Như vậy, dù là bếp gas hay bếp điện, việc thiếu thông gió hợp lý đều có thể biến căn bếp thành một “nhà máy ô nhiễm thu nhỏ” hoạt động mỗi ngày trong chính không gian sống của chúng ta.

Máy hút mùi – giải pháp và giới hạn trong việc lọc không khí nhà bếp

Để giảm thiểu khói và hơi dầu trong quá trình nấu ăn, hầu hết các gia đình hiện nay đều lắp máy hút mùi. Thiết bị này hoạt động bằng cách sử dụng quạt cơ học đặt trong mái che, có nhiệm vụ hút khói, hơi nước, dầu mỡ, mùi và hơi nóng phát sinh từ bếp, sau đó thải ra ngoài hoặc lọc và tuần hoàn lại trong phòng.

Về lý thuyết, đây là một thiết bị lý tưởng giúp cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, thực tế lại khác xa mong đợi. Nghiên cứu từ Berkeley Lab chỉ ra rằng, một số loại máy hút mùi phổ biến chỉ thu được khoảng 14% lượng chất ô nhiễm sinh ra khi nấu ăn. Điều này có nghĩa là dù máy vẫn hoạt động, phần lớn khói và khí độc vẫn lưu lại trong không khí nhà bếp.

Nguyên nhân đến từ nhiều yếu tố như kích thước máy không phù hợp, quạt hút yếu, hoặc thiết kế chỉ tuần hoàn khí thay vì thải ra ngoài. Đặc biệt, nhiều gia đình còn đặt máy hút mùi quá cao so với mặt bếp, khiến luồng khí bốc lên tản ra trước khi được hút.

Những yếu tố khiến máy hút mùi hoạt động kém hiệu quả

Có ba vấn đề hạn chế hiệu quả của máy hút mùi nhà bếp:

Kích thước không đúng

Nhiều máy hút mùi không đủ lớn để che phủ các đầu đốt phía trước của bếp nấu mà chúng được lắp đặt phía trên. Một vấn đề khác là máy hút mùi thường được đặt quá cao.

Quạt sai

Một máy hút mùi hiệu quả nên có lưu lượng gió ít nhất 200 feet khối (khoảng 6 mét khối) mỗi phút (CFM). Tuy nhiên, quạt quá mạnh (một số mẫu phổ biến có lưu lượng gió trên 900 CFM) có thể tạo ra luồng gió ngược carbon monoxide và các loại khí khác từ lò sưởi, máy nước nóng và các thiết bị khác trong nhà. Những máy hút mùi công suất lớn này cần có hệ thống “bù khí” để đưa không khí trong lành trở lại nhà nhằm ngăn chặn hiện tượng gió ngược.

Không có khí thải

Máy hút mùi “tuần hoàn” chỉ đơn giản là đưa không khí trở lại phòng thay vì thải chất ô nhiễm ra ngoài. Còn được gọi là hệ thống “không ống dẫn”, những máy hút mùi này có thể chứa bộ lọc than hoạt tính hoặc kim loại có thể thay thế nhưng không bảo vệ được hầu hết các chất ô nhiễm.

Cách lựa chọn máy hút mùi và thông gió hiệu quả cho bếp

Bằng cách chọn đúng máy hút mùi và sử dụng đúng cách, bạn có thể cải thiện đáng kể chất lượng không khí trong nhà. Dưới đây là một vài mẹo:

Hãy tìm một chiếc máy hút mùi có thể bao phủ toàn bộ bề mặt nấu nướng. Một phạm vi rộng hơn bếp nấu từ 3-6 inch sẽ có phạm vi bao phủ và bảo vệ tốt hơn.
Mua một chiếc quạt có công suất mạnh nhưng không quá mạnh. Nếu có thể, hãy tránh sử dụng các loại máy hút mùi quá khổ vì chúng có thể tạo ra tới 1200 CFM và gây ra hiện tượng gió ngược, trừ khi đang lắp đặt hệ thống bổ sung không khí.
Chọn máy hút mùi có hình dạng rỗng để thu khói và khí khi chúng thoát ra. Kết hợp với hệ thống hút khí bên ngoài và hiệu suất quạt phù hợp, điều này sẽ cải thiện đáng kể tốc độ thu giữ.

Tác động của ô nhiễm không khí trong bếp đến sức khỏe

Những ảnh hưởng từ ô nhiễm không khí trong bếp không thể nhìn thấy ngay lập tức, nhưng lại tác động âm thầm trong thời gian dài. Các chất khí như CO, NO₂ và VOC (hợp chất hữu cơ bay hơi) khi tích tụ trong không gian kín có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, kích ứng mắt và cổ họng. Lâu dần, chúng dẫn đến các bệnh mãn tính như hen suyễn, viêm phổi, bệnh tim mạch và thậm chí là ung thư phổi.

Đặc biệt, hạt bụi siêu mịn PM2.5 sinh ra khi chiên, nướng ở nhiệt độ cao có khả năng xâm nhập sâu vào phổi, đi vào máu và gây viêm mạn tính. Trẻ em và người già là đối tượng chịu ảnh hưởng mạnh nhất. Chính vì vậy, việc cải thiện thông gió và lắp đặt hệ thống hút mùi chất lượng là đầu tư cần thiết cho sức khỏe lâu dài của cả gia đình.

Giải pháp tổng thể để cải thiện chất lượng không khí trong nhà bếp

Để đảm bảo căn bếp luôn trong lành, việc đánh giá lại hệ thống thông gió hiện có là bước đầu tiên. Nếu bạn đang sử dụng máy hút mùi tuần hoàn, hãy cân nhắc thay bằng loại có ống dẫn ra ngoài. Kiểm tra định kỳ luồng khí thoát để đảm bảo không bị tắc nghẽn hoặc gấp khúc. Ngoài ra, hãy duy trì thói quen mở cửa sổ hoặc quạt thông gió khi nấu ăn.

Trong trường hợp cải tạo hoặc thiết kế mới, bạn nên chọn vật liệu chống bám mỡ, dễ lau chùi, đồng thời bố trí cửa gió cấp và cửa gió thoát ở vị trí đối diện để tạo dòng khí luân chuyển tự nhiên. Nếu không gian kín, có thể kết hợp quạt hút trần hoặc hệ thống thông gió cơ khí để hỗ trợ lưu thông khí.

Một số gia đình hiện nay cũng sử dụng máy đo chất lượng không khí để theo dõi nồng độ PM2.5, CO và độ ẩm trong bếp. Việc này giúp nhận biết sớm các vấn đề về thông gió, từ đó có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

Cách vệ sinh quạt thông gió trong nhà bếp đúng cách

Cách vệ sinh quạt thông gió cho nhà bếp đúng cách

Mọi người thường nghĩ không cần vệ sinh quạt thông gió, vì quạt giúp loại bỏ bụi bẩn ra ngoài. Quạt thông gió cũng giống như quạt thông thường khác, cũng bám bụi lên cánh quạt và thân quạt. Cũng cần vệ sinh thường xuyên để bảo vệ quạt.

+ Trước khi bắt đầu, bạn hãy nhúng tay vào nước xà phòng. Hoặc nước rửa bát pha loãng, sau đó không rửa tay mà lau khô. Làm như vậy tay sẽ không bị dính dầu mỡ giúp cho bạn dễ rửa sạch sau khi xong việc.

+ Sau đó bạn phải rút phích cắm trước khi vệ sinh quạt thông gió. Tiếp theo bạn hãy tháo quạt xuống, bạn có thể dùng nước rửa bát hoặc chất tẩy rửa chuyên dụng để lau rửa quạt. Nếu lớp cặn dầu và bụi bẩn bám trên quạt quá dày, có thể dùng vải thưa bọc mùn cưa để lau sạch lớp cặn dầu này. Lau sạch cả mặt trong và mặt ngoài của lớp vỏ quạt và cánh quạt. Nên dùng tăm bông để lau những khu vực bị khuất.

+ Nếu không có mùn cưa, có thể dùng xăng dầu để lau, tuyệt đối không được sử dụng các chất hóa học dễ bay hơi: xăng, dung môi, chất tẩy dạng xịt, cồn,.. để vệ sinh vì các chất này có thể phá hủy các bộ phận làm bằng nhựa.

+ Sau khi làm sạch các bộ phận của quạt thông gió, bạn nên lau sạch lại lớp mùn cưa hoặc nước rửa bát bằng giấy ăn. Tiếp đến bạn nên bôi một lớp nước rửa bát mỏng lên cánh và lồng quạt rồi để khô hoặc lau cho thật sạch rồi mới lắp lên. Cách làm này sẽ giúp cho lần sau vệ sinh sẽ rất dễ dàng và nhanh chóng.

Nhà bếp là nơi khởi nguồn của những bữa ăn ngon, của niềm vui và sự kết nối, nhưng cũng là nơi tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm không khí cao nhất trong ngôi nhà. Những nghiên cứu của WHO, Berkeley Lab và EPA đều cho thấy việc nấu ăn trong không gian kín, thiếu thông gió có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Một căn bếp an toàn và hiện đại không chỉ cần đầy đủ tiện nghi mà còn phải có hệ thống hút mùi và thông gió hiệu quả. Việc lựa chọn đúng máy hút mùi, thiết kế thông gió hợp lý, hình thành thói quen nấu ăn khoa học và bảo trì định kỳ sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình, đồng thời kéo dài tuổi thọ của căn bếp.

Hãy để căn bếp của bạn không chỉ là nơi lan tỏa hương vị của những món ăn ngon, mà còn là không gian của sự an toàn, trong lành và bền vững. Bởi một căn bếp tốt không chỉ nuôi dưỡng cơ thể, mà còn nuôi dưỡng sức khỏe và hạnh phúc của cả gia đình.

Để biết thêm thông tin chi tiết và đặt hàng sản phẩm, hãy liên hệ ngay với Kithome. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn!

Hotline: 0983 196 190
Website: kithome.com.vn | bepkithome.vn
Địa chỉ: Liền kề 11 – Lô A17 KĐT Geleximco, An Khánh, Hoài Đức, Hà Nội