Người Phụ Nữ Phát Minh Máy Rửa Bát Đầu Tiên – Câu Chuyện Về Josephine Garis Cochran [Cập nhật 2025}

Trong lịch sử của những phát minh làm thay đổi cuộc sống con người, có rất nhiều cái tên được nhắc đến — nhưng không phải ai cũng biết rằng máy rửa bát hiện đại đầu tiên lại được phát minh bởi một người phụ nữ không hề có bằng kỹ sư cơ khí, vào tận cuối thế kỷ 19. Bà ấy tên là Josephine Garis Cochran, một người phụ nữ đầy quyết tâm, sáng tạo và dám thách thức giới hạn của thời đại mình.

Josephine Cochran phát minh ra chiếc máy rửa bát đầu tiên.

Tóm tắt nội dung

1. Bối cảnh ra đời của phát minh vĩ đại

Josephine Garis Cochran sinh ra tại hạt Ashtabula, bang Ohio (Mỹ) vào khoảng năm 1839 hoặc 1841 — tùy theo nguồn tài liệu. Bà lớn lên trong một thời kỳ mà Cách mạng Công nghiệp đang thay đổi cách con người sống và làm việc. Mọi thứ xung quanh đều dường như chuyển động với tốc độ cơ khí: các nhà máy, bơm nước, máy xay và những phát minh mới xuất hiện dày đặc. Cha của Josephine là một kỹ sư xây dựng, chuyên thiết kế và vận hành các hệ thống bơm và máy xay.

Từ khi còn nhỏ, bà đã có cơ hội tiếp xúc với những cơ cấu phức tạp và cách máy móc vận hành, điều này dường như gieo trong bà một niềm đam mê cơ học và kỹ thuật, dù bà chưa từng được đào tạo bài bản. Niềm hứng thú này khiến Josephine khác biệt so với nhiều bạn cùng tuổi, và dần hình thành trong bà tư duy về sáng tạo và giải quyết vấn đề theo cách logic và thực tế.

Năm 1858, Josephine kết hôn với William Apperson Cochran và chuyển đến sống tại Shelbyville, Illinois. Cuộc sống hôn nhân của họ diễn ra khá ổn định, với những thói quen và nhịp sống bình thường của tầng lớp trung lưu Mỹ thời bấy giờ. Tuy nhiên, vào năm 1883, bi kịch ập đến khi William qua đời, để lại cho Josephine một khoản nợ đáng kể.

Giữa bối cảnh khó khăn về tài chính và áp lực quản lý gia đình, Josephine nhận ra rằng bà cần tìm cách tự lập và tạo ra một nguồn thu nhập mới. Chính trong giai đoạn này, ý tưởng chế tạo một chiếc máy có thể tự rửa chén đĩa bắt đầu hình thành. Đây không chỉ là một nhu cầu cá nhân — giảm bớt công sức dọn dẹp nhà bếp — mà còn là một cơ hội kinh doanh.

Bà nhận thấy rằng, nếu thành công, phát minh này có thể giúp các gia đình tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời mang lại lợi nhuận, mở ra con đường trở thành một nhà phát minh và doanh nhân trong bối cảnh xã hội mà phụ nữ thường bị giới hạn vai trò trong gia đình.

Ý tưởng này không chỉ xuất phát từ nhu cầu cá nhân mà còn từ tinh thần tiên phong, dám thử thách các chuẩn mực xã hội. Trong một thời đại mà nhiều người cho rằng phụ nữ chỉ nên lo việc nội trợ, Josephine dám mơ về một phát minh thay đổi căn bếp hiện đại.

Sự kết hợp giữa kiến thức cơ học tích lũy từ cha, sự sáng tạo tự nhiên và áp lực thực tế trong cuộc sống đã dẫn dắt bà đến một quyết định táo bạo: thiết kế, thử nghiệm và cuối cùng là phát minh ra chiếc máy rửa bát đầu tiên, đặt nền móng cho một ngành công nghiệp mới và mở ra cơ hội cho những nhà phát minh nữ sau này.

2. Từ ý tưởng đến chiếc máy rửa bát đầu tiên

Trước Josephine, đã có một vài người thử tạo ra máy rửa chén, nhưng hầu hết đều dùng bàn chải hoặc cơ cấu chà xát, khiến việc làm sạch không hiệu quả. Josephine nghĩ khác — bà muốn sử dụng áp lực nước để rửa sạch chén dĩa, mô phỏng chuyển động của dòng nước mạnh thay vì ma sát cơ học.

Ai phát minh ra máy rửa bát? Lịch sử ra đời của máy rửa bát đầu tiên! — 2. Từ ý tưởng đến chiếc máy rửa chén đầu tiên

Để hiện thực hóa ý tưởng này, bà hợp tác với George Butters, một thợ cơ khí lành nghề. Cùng nhau, họ chế tạo phiên bản đầu tiên của chiếc “Dish-Washing Machine” — hay máy rửa bát tự động, và năm 1886, Josephine nhận được bằng sáng chế chính thức từ Cơ quan Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ.

Chiếc máy có cấu trúc gồm một bánh xe quay bên trong ngăn chứa chén dĩa, nước nóng được phun ra với áp lực cao để rửa sạch từng món. Đây là lần đầu tiên người ta thấy máy rửa bát hoạt động bằng áp lực nước, chứ không dùng bàn chải hay tay người. Đó chính là tiền thân của máy rửa bát hiện đại ngày nay.

3. Hành trình khởi nghiệp đầy gian nan

Sau khi hoàn thiện chiếc máy, Josephine quyết định không chỉ dừng lại ở phát minh mà tự đứng ra kinh doanh. Bà thành lập công ty Garis-Cochran Dish Washing Machine Company để sản xuất và bán máy rửa chén. Tuy nhiên, hành trình của bà không hề dễ dàng.

Trong những năm đầu, Josephine phải thuê các xưởng cơ khí khác nhau để gia công sản phẩm. Thế nhưng, hầu hết thợ nam không tin tưởng vào khả năng của một phụ nữ, thường làm sai thiết kế hoặc tự ý thay đổi cấu trúc máy. Josephine kể lại trong một cuộc phỏng vấn năm 1912 rằng:

“Tôi không thể khiến họ làm theo ý mình cho đến khi họ thử và thất bại. Họ biết tôi không học cơ khí, nên luôn muốn làm theo cách của họ, cho đến khi nhận ra rằng cách của tôi hiệu quả hơn.”

Chính sự kiên định ấy đã giúp bà vượt qua định kiến, tự mở xưởng sản xuất riêng với George Butters làm quản lý. Bà không chỉ là nhà phát minh, mà còn là một nữ doanh nhân đầu tiên trong ngành thiết bị gia dụng.

4. Câu chuyện quảng bá – giữa sự thật và truyền thông

Josephine là một người thông minh và rất biết cách làm truyền thông. Trong các cuộc phỏng vấn, bà thường kể rằng mình nảy ra ý tưởng phát minh máy rửa bát vì “quá mệt khi phải nhìn người giúp việc làm vỡ đồ sứ đắt tiền”. Câu chuyện ấy nhanh chóng lan truyền, khắc họa hình ảnh một người phụ nữ giàu có, thanh lịch nhưng thực tế và đầy sáng tạo.

Tuy nhiên, sau này các nhà nghiên cứu phát hiện rằng Josephine không hề có nhiều người giúp việc như lời kể. Trong hồ sơ điều tra dân số năm 1870, gia đình bà chỉ có một người giúp việc duy nhất. Có vẻ như đó là một phần trong chiến lược truyền thông đầy khôn ngoan của bà — bởi ở thời điểm ấy, chỉ tầng lớp thượng lưu mới đủ khả năng mua những thiết bị gia dụng đắt đỏ như vậy.

Không dừng lại ở đó, Josephine còn khiến báo chí tin rằng bà là cháu gái của nhà phát minh tàu thủy John Fitch — dù thực tế không phải vậy. Rõ ràng, bà hiểu sức mạnh của một câu chuyện hấp dẫn: nó khiến người ta tò mò, nhớ đến tên bà và quan tâm đến sản phẩm hơn. Và quả thật, chiến lược ấy đã giúp Josephine Cochran trở thành biểu tượng tiên phong trong ngành thiết bị gia dụng.

5. Sự thật về người phụ nữ phi thường

Josephine Cochrane là người sáng chế máy rửa bát tự động — 5. Sự thật về người phụ nữ phi thường

Bỏ qua những chi tiết “thêm thắt” để quảng bá, sự thật là Josephine Garis Cochran là một người phụ nữ đáng ngưỡng mộ. Bà vừa là nhà phát minh, vừa là người điều hành sản xuất, vừa là nhân viên bán hàng, lại vừa là người trực tiếp giám sát việc lắp đặt máy cho khách hàng.

Bà cũng không ngừng cải tiến thiết kế máy của mình. Trong suốt sự nghiệp, bà sở hữu 6 bằng sáng chế tại Mỹ và 2 bằng tại Anh, một thành tích cực kỳ hiếm đối với phụ nữ vào thế kỷ 19. Bà còn là nguồn thu nhập chính cho gia đình, chu cấp tài chính cho người thân sau khi chồng mất.

Năm 1893, Josephine mang chiếc máy rửa bát của mình tham dự Hội chợ Thế giới Chicago (World’s Columbian Exposition) — nơi tôn vinh những phát minh vĩ đại nhất thời đó. Máy của bà đã giành giải thưởng cao cho sự sáng tạo và tiện ích vượt trội. Sau đó, bà tiếp tục giới thiệu sản phẩm tại nhiều hội chợ khác ở Massachusetts, New York và Missouri.

6. Khi công nghệ của Josephine thay đổi thế giới

Dù máy rửa bát của Josephine rất tiên tiến, nhưng thị trường thời đó chưa sẵn sàng. Đa số các gia đình không có hệ thống nước nóng đủ mạnh để vận hành máy, và giá bán của nó — lên đến hàng trăm đô la (tương đương vài nghìn đô ngày nay) — là quá đắt so với thu nhập trung bình.

Từ giữa thế kỷ 20, máy rửa bát được sử dụng nhiều tại những gia đình có điều kiện — Dù máy rửa chén của Josephine rất tiên tiến, nhưng thị trường thời đó chưa sẵn sàng. Đa số các gia đình không có hệ thống nước nóng đủ mạnh để vận hành máy, và giá bán của nó — lên đến hàng trăm đô la (tương đương vài nghìn đô ngày nay) — là quá đắt so với thu nhập trung bình.

Vì vậy, khách hàng chính của bà là các nhà hàng, khách sạn và bếp công nghiệp. Dù không thể phổ biến rộng rãi trong hộ gia đình, phát minh của Josephine đã đặt nền móng cho công nghệ máy rửa bát hiện đại, đặc biệt là việc sử dụng áp lực nước thay vì chà rửa cơ học.

Sau khi bà qua đời vào năm 1913 tại Chicago, công ty của bà tiếp tục hoạt động, sau này được mua lại bởi thương hiệu KitchenAid – và đến những năm 1950–1960, máy rửa bát mới thực sự phổ biến trong mọi gia đình.

Công nghệ mà bà sáng tạo — rửa bằng tia nước mạnh — vẫn là nguyên lý cốt lõi trong mọi dòng máy rửa bát hiện đại ngày nay, kể cả của các hãng lớn như Whirlpool, công ty mẹ của KitchenAid.

7. Di sản và ảnh hưởng của Josephine Garis Cochran

Điều làm nên sự đặc biệt của Josephine Garis Cochran không chỉ nằm ở phát minh mang tính đột phá của bà — chiếc máy rửa bát đầu tiên hoạt động hiệu quả — mà còn ở tinh thần tiên phong, kiên định và vượt lên trên giới hạn xã hội của thời đại. Giữa thế kỷ 19, khi phụ nữ vẫn bị bó buộc trong khuôn mẫu “nội trợ và gia đình”, Josephine dám tự mình bước vào thế giới cơ khí, nơi hầu như chỉ dành cho đàn ông.

Bà không chỉ thiết kế và sáng chế ra máy rửa bát, mà còn đích thân xin cấp bằng sáng chế, thành lập công ty riêng, hợp tác với thợ máy, và trực tiếp tiếp thị sản phẩm đến các khách sạn, nhà hàng lớn. Điều này chưa từng có tiền lệ ở thời đó — một người phụ nữ không chỉ nghĩ ra một ý tưởng, mà còn biến nó thành sản phẩm thương mại thực tế được công nhận và sử dụng rộng rãi.

Tinh thần của Josephine là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ phụ nữ sau này, đặc biệt là những người muốn dấn thân vào khoa học, kỹ thuật và công nghệ. Bà chứng minh rằng trí tuệ, sáng tạo và ý chí không có giới hạn giới tính — và rằng sự bền bỉ có thể tạo nên những thay đổi mang tầm thế giới.

Ngày nay, Whirlpool, tập đoàn sở hữu thương hiệu KitchenAid, vẫn tôn vinh Josephine Garis Cochran là “Người phát minh ra máy rửa bát hiện đại”. Phát minh của bà không chỉ làm thay đổi căn bếp và thói quen sinh hoạt của hàng triệu gia đình, mà còn góp phần thay đổi nhận thức xã hội về vai trò và năng lực của phụ nữ trong thời kỳ công nghiệp hóa.

8. Người phụ nữ thay đổi cách chúng ta dọn dẹp

Hơn 140 năm sau, chiếc máy rửa bát vẫn là một trong những phát minh hữu ích nhất trong đời sống hiện đại. Nhưng đằng sau nó là câu chuyện của một người phụ nữ bình thường với nghị lực phi thường — Josephine Garis Cochran.

Hiện nay, máy rửa bát là thiết bị nhà bếp được sử dụng phổ biến — Người phụ nữ thay đổi cách chúng ta dọn dẹp

Josephine không chỉ tạo ra một công cụ giúp rửa chén nhanh hơn; bà đã thay đổi hoàn toàn khái niệm về công việc nội trợ. Trong thời đại mà mọi công việc trong nhà đều được xem là nghĩa vụ nặng nhọc của phụ nữ, phát minh của bà mang đến một cuộc cách mạng trong cách con người tiếp cận việc dọn dẹp và chăm sóc gia đình.

Dù phải đối mặt với sự hoài nghi của xã hội, khó khăn về tài chính và định kiến giới, Josephine vẫn kiên trì theo đuổi mục tiêu duy nhất: tạo ra một thiết bị giúp con người tiết kiệm thời gian, công sức và sống tiện nghi hơn. Chính tinh thần bền bỉ ấy đã mở đường cho hàng loạt cải tiến công nghệ trong ngành thiết bị gia dụng sau này.

Ngày nay, mỗi khi bạn bấm nút “Start” để bắt đầu chu trình rửa chén, đó không chỉ là hành động khởi động một chiếc máy — mà là sự tiếp nối di sản của Josephine Garis Cochran, người phụ nữ đã âm thầm nhưng mạnh mẽ thay đổi cách cả thế giới dọn dẹp và sống tiện nghi hơn.

Để biết thêm thông tin chi tiết và đặt hàng sản phẩm, hãy liên hệ ngay với Kithome. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn!

Hotline: 0983 196 190
Website: kithome.com.vn | bepkithome.vn
Địa chỉ: Liền kề 11 – Lô A17 KĐT Geleximco, An Khánh, Hoài Đức, Hà Nội